Vier maanden geleden kwam de hele wereld in actie tegen institutioneel racisme nadat de Afro-Amerikaanse burger George Floyd om het leven kwam door racistisch politiegeweld. Ook in Nederland gingen mensen massaal de straat op, waaronder in Utrecht, waar Alien Mag uitgebreid verslag van deed.
We spreken drie demonstranten die bij het protest in Utrecht aanwezig waren over hoe zij terugkijken op de protesten.
Tipani (19)
Alien Mag: Hoe heb je het anti-racismeprotest in Utrecht ervaren?
Tipani: Ik had nooit verwacht dat er zoveel mensen aanwezig zouden zijn en zich bezig zouden houden met dit probleem. Het raakte me enorm en ik vond het heel mooi om te zien. Als ik terugkijk, heb ik deze tijd echt als iets positiefs ervaren. We waren allemaal voor een klein moment een en stonden op voor hetzelfde probleem.
Merk je zelf verschil na de protesten?
Tipani: Jazeker! Witte mensen gaan sneller het gesprek met mij aan en vragen bijvoorbeeld of ik zelf ooit racisme heb meegemaakt en of zij hier onderdeel van zijn geweest. Ze schrikken dan, als ik vertel dat ik het wel heb ervaren. Ik merk dat mensen meer bewust zijn. Ze staan er meer voor open om te leren, zodat ze hun eigen acties kunnen analyseren.
Ik merk wel dat mensen het op een gegeven moment zat raken als het er te lang over gaat. Het is eigenlijk net als met de coronamaatregelen: in het begin staat iedereen er voor open om te luisteren, maar op een gegeven moment denken mensen: ik heb het nu wel gehoord en ik begrijp het nu wel. Ik zeg niet dat dat goed is, maar ik kan het wel ergens snappen. Ik vind dan wel dat als je het racismeprobleem begrijpt, je die gedachte om moet kunnen zetten in actie. Ik weet niet of we daar al helemaal zijn. Mensen moeten namelijk ook in hun privésferen op staan en vertellen dat ze het ergens niet mee eens zijn.”
Hoe ben jij er zelf nog mee bezig?
Tipani: Ik lees mij veel in, kijk documentaires en ga het gesprek aan met witte mensen als zij vragen hebben. Ik heb dan ook gewoon het geduld om alles uit te leggen en als zij iets dan nog steeds niet snappen, dan is dat aan hun. Ik heb dan wel mijn deel gedaan. Ook trek ik steeds sneller mijn mond open. Ik had een tijdje terug een klasgenoot die in de groepsapp een ongepaste grap maakte over de protesten. Ik zei dat ik dat niet oké vond. Toen kreeg ik als antwoord: “Sorry, ik wist niet dat je ook in deze groepsapp zat”. En dan denk ik: of ik er nou wel of niet bij ben, het is nog steeds niet grappig. Vroeger zou ik tegen mijzelf zeggen ‘laat maar’, maar met ‘laat maar’ kom je er uiteindelijk niet.
Dunya (25) 
Alien Mag: Wat was voor jou de reden om te protesteren?
Dunya: Ik vond het belangrijk dat ik mijn stem kon laten horen, want genoeg is genoeg. Ik ben zelf opgevoed door mijn Surinaams-Hindoestaanse (stief)vader en vond het bijna raar om niet te gaan. Hoe kan ik hem hier niet in steunen, terwijl hij mij letterlijk alles over het leven heeft geleerd? Ook heb ik zelf racisme van dichtbij gezien, aangezien ik zwarte vriendjes heb gehad waar niet altijd positief op gereageerd is door anderen. Hierdoor heb ik echt gezien hoe groot het racismeprobleem is.
Ben jij zelf nog bezig met het onderwerp?
Dunya: Ja, maar ik denk dat het iets persoonlijks is. Het stoort mij dat er wordt gezegd dat als je nu niets meer deelt, je alleen voor de ‘hype’ mee deed. Ik vind dat onzin, want als ik iets niet op mijn Instagram deel, betekent dat niet dat ik er niet meer achter sta. Ik weet toch zelf waar ik voor sta? Ik laat mijn stem ook horen als dit nodig is. Ik vind het belangrijk dat we het gesprek met elkaar blijven aan gaan. Als vrienden van mij bijvoorbeeld het n-woord meezingen in een liedje, vertel ik hen dat ze dat niet mogen doen en leg ik ook de reden uit. Zolang we er op die manier mee bezig zijn, zijn we op de goede weg.
Wat kan er beter volgens jou?
Dunya: We zouden op school al les moeten krijgen over racisme. We moeten beginnen bij de jongeren, want zij zijn uiteindelijk onze toekomst. Zo kunnen we er hopelijk voor zorgen dat racisme uiteindelijk niet meer bestaat.
April (18)
Alien Mag: Wat vond je van de protesten?
April: Ik vond het allemaal erg overweldigend en inspirerend. Het motiveerde mij toen en nu nog steeds om zelf initiatieven te starten en informatie te verspreiden. Ik ben bijvoorbeeld een communitypage gestart, genaamd Say Their Names March, om zo informatie te delen over slachtoffers van racistisch politiegeweld in Amerika, maar ook om mensen meer kennis bij te brengen. Ik ben ook bezig met het organiseren van een eigen protest in Rotterdam op 22 november.
Wat kunnen we doen, zodat er nog steeds over het probleem wordt gesproken?
April: We moeten er met zijn allen gewoon over blijven praten. Ik heb bijna het gevoel dat het een trend was en dat mensen alleen naar de protesten gingen om aan de buitenwereld te laten zien dat ze ergens voor stonden. Het was namelijk niet een standpunt die witte mensen zelf hebben gecreëerd, maar iets wat sociaal van hen werd verwacht. Ik denk dat bepaalde mensen gewoon beïnvloed werden door alle media-aandacht en vrienden. Ik vind het jammer dat het nu zo stil is, want nu we awareness hebben gebracht, zouden we met zijn allen meer initiatief mogen tonen.’
In ons vorige gesprek zei je: “Er is progressie, ook al duurt het lang’, merk je dat in je omgeving?
April: Er is progressie qua Zwarte Piet, maar ik heb het gevoel dat dat bijna is afgedwongen. De focus wordt te veel gelegd op een probleem als Zwarte Piet en men denkt dan dat we als land al heel ver zijn omdat het wordt afgeschaft. We hebben nog genoeg andere problemen in Nederland, zoals etnisch profileren, de representatie van poc (people of color, red.) in de media en de racistische grappen die BN’ers gewoon kunnen maken zonder gecancelled te worden. Maar ook als je kijkt naar hoe Akwasi opeens een doelwit is geworden en bedreigingen ontvangt, zijn we er nog lang niet. Fijn dat Zwarte Piet weg gaat, maar de problemen zijn zeker nog niet opgelost. We vragen niet veel, alleen maar gelijkheid.